Việc này khiến các công ty nhỏ gặp khó khăn rất nhiều khi phải chạy nước rút hoàn thiện các yêu cầu về nhà xưởng, tiêu chuẩn kỹ thuật sản xuất…

“Trung Quốc đang nâng mức độ kiểm soát an toàn thực phẩm từ vườn trồng đến bếp ăn, trong khi xuất khẩu của Việt Nam từ trước đến nay đường tiểu ngạch chiếm ưu thế, doanh nghiệp chỉ cần quan tâm đến đàm phán được đơn hàng. Bởi vậy, việc xây dựng một quy trình đúng chuẩn không dễ và cần có lộ trình. Đặc biệt, cần có sự hướng dẫn cụ thể và kịp thời từ cơ quan quản lý Nhà nước”, bà Ngọc nói.

Doanh nghiệp cần làm gì?

Trao đổi với PV Báo Giao thông, TS. Ngô Xuân Nam, Phó giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam (Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về Vệ sinh Dịch tễ và Kiểm dịch Động thực vật Việt Nam, Bộ NN&PTNT) cho biết, Trung Quốc đang có thay đổi lớn đối với thị trường nhập khẩu từ nước ngoài. Thực tế trong 10 tháng năm 2021, nước này đã có tổng cộng 42 thông báo về những thay đổi về vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động, thực vật.

“Do đó, doanh nghiệp cần thay đổi nhận thức, cách tiếp cận trong việc xuất khẩu nông sản. Đặc biệt, phải chuẩn bị tốt các điều kiện về vùng trồng, vùng nuôi, tăng cường các công tác thanh, kiểm tra, đồng thời chủ động nắm bắt thông tin, yêu cầu mới của thị trường Trung Quốc”, ông Nam khuyến cáo.

Ông Nam cũng cho biết, phía Hải quan Trung Quốc cũng đưa ra quy định phạt tới 10.000 nhân dân tệ (khoảng hơn 36 triệu đồng) cho việc kê khai hồ sơ không đúng theo quy định.

Hơn nữa từ ngày 1/1/2022, nếu doanh nghiệp chưa hoàn thành đăng ký và được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp mã, lô hàng xuất khẩu sẽ không được thông quan.

Theo ông Nam, việc được cấp mã đã rất khó, duy trì nó còn khó hơn khi với quy định mới, các nhà nhập khẩu thực phẩm phải thiết lập hệ thống ghi chép nhật ký nhập khẩu và tiêu thụ thực phẩm, ghi chép trung thực tên thực phẩm, trọng lượng thực/quy cách, số lượng, ngày sản xuất, số lô sản xuất/nhập khẩu, hạn sử dụng, tên và địa chỉ nhà xuất khẩu nước ngoài và người mua hàng, thông tin liên hệ, ngày giao hàng… và lưu các chứng từ liên quan.

Thời hạn bảo quản hồ sơ, chứng từ không dưới 6 tháng kể từ ngày hết hạn sử dụng thực phẩm, nếu không rõ hạn sử dụng thì thời hạn bảo quản trên 2 năm kể từ ngày bán.

Nhưng chỉ cần cơ quan chức năng Trung Quốc kiểm tra đột xuất phát hiện có công nhân đeo khẩu trang không đúng cách, nhà máy có mạng nhện, không có kệ đặt hàng… là có thể bị xử lý, thậm chí thu hồi mã đăng ký.

Lúc đó, doanh nghiệp phải làm lại hồ sơ mới tiếp tục được xuất khẩu.

Ông Tô Ngọc Sơn, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á – châu Phi, Bộ Công thương cho biết, chỉ riêng mặt hàng nông sản, mỗi năm Trung Quốc nhập khẩu khoảng trên 160 tỷ USD.

Song kim ngạch nông sản của Việt Nam sang thị trường này chiếm chưa đến 10% trong số đó, chỉ đạt khoảng 10 tỷ USD.

Cho rằng đây là một điều rất đáng tiếc bởi vị trí địa lý 2 nước “núi kề núi, sông liền sông”, ông Sơn nhấn mạnh: “Đã đến lúc cần thay đổi”!

“Chỉ 3 – 5 năm nữa thôi, Trung Quốc sẽ đưa hoạt động thương mại biên mậu theo đường tiểu ngạch về đúng bản chất của nó. Nếu doanh nghiệp vẫn giữ kinh nghiệm, nhận thức và tiếp cận thị trường bằng thói quen cũ thì chắc chắn là sẽ để mất đi một thị trường có nhu cầu hàng hóa ở mức khổng lồ…”, ông Sơn nói.